“متیل پردنیزولون” چیست و چه عوارضی دارد ؟

عوارض و خطرات متیل پردنیزولون

(Methylprednisolone)

رده درمانی:گلوکوکورتیکوئیدها

اشکال دارویی:آمپول

متیل پردنیزولون چه عوارضی دارد؟

التهاب شدید

بالغین:متیل پردنیزولون استات، روزانه 10 تا 80 میلی گرم به صورت عضلانی و یا 20 تا 60 میلی گرم داخل ضایعه تزریق می شود.

کودکان:متیل پردنیزولون استات، 140 تا 835 میکروگرم/کیلوگرم به صورت عضلانی هر 12 تا 24 ساعت تزریق می شود.

بالغین:متیل پردنیزولون سدیم سوکسینات، 10 تا 250 میلی گرم به صورت عضلانی یا وریدی هر 4 ساعت تزریق می شود.

بالغین:متیل پردنیزولون سدیم سوکسینات، 100 تا 250 میلی گرم به صورت وریدی در فواصل 2 تا 6 ساعت برای مدت 24 تا 48 ساعت، تزریق می شود.

ضایعات بدون درد در لیکن پلان زخمی

بالغین:متیل پردنیزولون استات، روزانه 40 میلی گرم پیرامون ضایعه تزریق می شود.

کنترل ادم شدید بعد از جراحی بزرگ فک و دهان

بالغین:متیل پردنیزولون استات، روزانه 10 تا 80 میلی گرم به صورت عضلانی تزریق می شود.

کودکان:متیل پردنیزولون استات، 117 میکروگرم/کیلوگرم به صورت عضلانی هر 3 روز یک بار تزریق می گردد.

چگونگی مصرف

متیل پردنیزولون به مقادیر متفاوتی برای بیماران متفاوت با بیماری های متفاوت تجویز می شود. این دارو باید طبق دستور پزشک یا طبق دستورالعمل همراه دارو مصرف شود. هیچگاه بیشتر از مقدار تجویز شده مصرف نکنید. از دستورات پزشکتان به دقت پیروی کنید. اگر یک روز در میان از این دارو مصرف می کنید و یک نوبت را فراموش کردید ، در صورتی که صبح همان روز یادتان آمد بلافاصله دارو را مصرف کنید و سپس به برنامه دارویی معمولتان ادامه دهید.

اما اگر ساعاتی پس از صبح روزی که باید دارو را مصرف می کردید آن را به یاد آوردید تا صبح روز فردا صبر کنید، و پس از خوردن دارو یک برنامه جدید را شروع کنید. یعنی یک روز جا بیاندازید و سپس مجدداً یک نوبت مصرف کنید. اگر روزی یک نوبت دارو مصرف می کنید، در صورتی که همان روز متوجه شدید مصرفش کنید، اما اگر تا روز بعد یادتان نیامد لازم نیست نوبت قبلی را مصرف کنید؛ بلکه آن را حذف کرده و مقدار دارو را دوبرابر نکنید. اگر روزی چند نوبت دارو مصرف می کنید، نوبت فراموش شده را بلافاصله پس از به یاد آوردن مصرف کنید و اگر تا نوبت بعدی متوجه آن نشدید، مقدار دارو را دوبرابر نکنید.

مکانیسم اثر متیل پردنیزولون

این دارو با عبور از غشاء سلولی به گیرنده های خود در سیتوپلاسم متصل شده و کمپلکس دارو –گیرنده وارد هسته سلولی می شود. این کمپلکس با اتصال به نواحی خاصی از DNA موجب تحریک روند رونویسی mRNA و بدنبال آن ساخت آنزیم هایی می گردد که در نهایت مسئول اثرات سیستمیک کورتیکواستروئیدها می باشند. کورتیکواستروئیدها با جلوگیری از تجمع سلول های التهابی در ناحیه التهاب، مهار فاگوسیتوز و آزاد شدن آنزیم های مسئول در التهاب و مهار ساخت و آزاد شدن واسطه های شیمیایی التهاب اثرات ضدالتهابی خود را اعمال می کنند.

فارماکوکینتیک متیل پردنیزولون

فراهمی زیستی دارو حدود 90-80 درصد بوده و نیمه عمر آن 3-2 ساعت می باشد. متیل پردنیزولون بطور عمده در کبد و مقادیری نیز در کلیه و بافت ها به متابلولیت های غیر فعال تبدیل می شود.

موارد منع مصرف

به صورت تزریق داخل مفصلی در موارد جراحی ترمیمی مفاصل، اختلالات انعقادی خون، شکستگی داخل مفصلی، عفونت اطراف مفصل یا سابقه ابتلا به آن، پوکی استخوان اطراف مفصل به دلایلی غیر از آرتریت و مفصل ناپایدار نباید مصرف شود.

در پیشگیری از سندرم زجر تنفسی نوزادان، در صورت وجود آمنیونیت، عفونت سیستمیک یا تب، عفونت با هرپس، عدم کفایت جفت و پارگی زودرس غشا نیز نباید مصرف شود.

احتیاط:

زخم گوارشی، بیماری کلیوی ، فشار خون بالا،پوکی استخوان،دیابت،اختلالات ترومبوآمبولیک،حملات تشنجی ، میاستنی گراو ، نارسایی قلبی، سل ، کم کاری تیروئید ، سیروز کبدی، بی ثباتی روانی ، دیورتیکولیت،کولیت اولسراتیو، عفونت هرپس سیمپلکس چشمی

مصرف در بارداری و شیردهی:

برخی از مطالعات حیوانی آسیب جنینی را زمانی که گلوکوکورتیکوئیدها در دوران بارداری تجویز شدند، نشان می دهد. اما در این زمینه مطالعات و کنترل ها در انسان انجام نشده است. به این دلیل مصرف این دارو در دوران بارداری توصیه نمی شود.

ثابت نشده است که متیل پردنیزولون در شیر مادر ترشح می شود یا خیر. با این حال اگر این دارو وارد شیر شود می توان رشد نوزاد را مهار کند و عوارض جانبی ایجاد نماید. بنابراین منافع مصرف دارو در دوران شیردهی باید در برابر ضررهای احتمالی که برای شیرخوار دارد، سنجیده شود.

تداخلات دارویی:

گلوکورتیکوئید ها متابولیسم ایزونیازید و سالیسیلات ها را افزایش می دهند . این دارو سبب افزایش قند خون می شود. بنابراین،تنظیم مقدارمصرف انسولین و داروهای خوراکی پایین آورنده قند ، به هنگام مصرف همزمان این داروها ضروری است. متیل پرینیزولون ممکن است کمی پتاسیم خون ناشی از داروهای مدر را تشدید کند.

باربیتوراتها،فنی توئین و ریفامپین در صورت مصرف همزمان با متیل پرینیزولون ، ممکن است موجب کاهش اثرات کورتیکواستروئید شوند زیرااین داروها متابولیسم کبدی را افزایش می دهند. مصرف همزمان با استروژن ها ممکن است متابولیسم آن را کاهش دهد. استفاده توام با ترکیبات آنتی کولین استراز می تواند ضعف زیادی ایجاد کند. در دوره مصرف کورتیکوستروئید از واکسنها استفاده نگرد به دلیل آنکه کارایی واکسن در این دوران کم می شود.

عوارض جانبی:

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

• CNS:سردرد، بیخوابی، خواب آلودگی، پارستزی، سرگیجه، تشنج، رفتارهای عصبی

• GI:زخم گوارشی، پراشتهایی، پانکراتیت، تحریک گوارشی

• CV:ادم، نارسایی قلبی، کولاپس عروقی، ترومبوآمبولی، آریتمی

• Derm:آکنه، راش جلدی، تاخیر در ترمیم زخم، پرمویی

• Other:احتباس مایعات، کاتاراکت، افزایش احتمال عفونت، افزایش چربی خون، کاهش رشد کودکان، پوکی استخوان

اثر پالس تراپی متیل پردنیزولون دربیماری آلوپسی آرئاتا

چکیده:

آلوپسی آرئاتا یک بیماری شایع پوستی است که پاتوژنز آن هنوز مبهم است. علی رغم درمانهای انجام شده، در فرمهای پیشرفته بیماری، درمان قابل قبولی ارائه نشده است. هدف از انجام این مطالعه، ارزیابی اثر پالس تراپی متیل پردنیزولون در درمان بیماران مبتلا به آلوپسی آرئاتا بود.

پژوهش به صورت Clinical Trial در شهرستان زاهدان طی سال 1380-1379 انجام شد. شرایط ورود بیماران به مطالعه عبارت بود از:حداقل 30% ریزش موی اسکالپ، بیماری فعال و کمتر از یکسال از شروع آن گذشته باشد، بیمار درمان سیستمیک قبلی دریافت نکرده و منع مصرف درمانی برای پالس تراپی و یا پردنیزولون خوراکی نداشته باشد. 44 بیمار مورد مطالعه قرار گرفتند که بر اساس روز مراجعه به درمانگاه گروه اول برای پالس تراپی با متیل پردنیزولون انتخاب شدند و گروه دوم، درمان خوراکی پردنیزولون را دریافت نمودند. بیماران طی ماههای اول، سوم و ششم پس از درمان پیگیری شدند.

از 44 بیمار، 22 نفر پالس تراپی شدند و 17 نفر پردنیزولون خوراکی دریافت کردند (5 بیمار از گروه دوم، درمان با پردنیزولون را ادامه ندادند). در گروه اول، 11 نفر بهبودی (50%) نشان دادند و در گروه دوم 4 نفر (23.5 %) بهبودی داشتند. هر چند که با استفاده از آزمون Chi-Square تفاوت معنی داری بین میزان اثر بخشی دو روش مشاهده نشد؛ اما بر اساس آزمون Cochrans که افزایش میزان رویش مجدد مو را نسبت به زمان بررسی می کند، مشخص شد که با افزایش طول زمان پیگیری، تفاوت معنی داری در میزان اثر بخشی این دو روش وجود دارد.

گرچه بین پاسخ آلوپسی آرئاتا به پالس تراپی و پردنیزولون خوراکی تفاوت معنی داری وجود نداشت؛ اما با گذشت زمان، اثر بخشی پالس تراپی متیل پردنیزولون بیشتر و عود بیماری کمتر از پردنیزولون خوراکی است.

اثر بر آزمایشهای تشخیصی

سطح گلوکز و کلسترول را افزایش و سطح پتاسیم و کلسیم را کاهش می دهد.

مسمومیت و درمان

تظاهرات بالینی:مصرف به صورت یک دفعه حتی با دوزهای بالا به ندرت مشکل بالینی ایجاد می کند. چنانچه دارو کمتر از 3 هفته حتی با دوزهای بالا مصرف شود، واکنش های توکسیک به ندرت اتفاق می افتد. اما مصرف به صورت مزمن واکنش های فیزیولوژیک ناخواسته مانند ساپرس محور هیپوتالاموس ـ هیپوفیز ـ آدرنال، ظاهر کوشینگوئید، ضعف عضلانی و پوکی استخوان را نشان می دهد.

درمان:دوز را به آرامی کاهش دهید. بیمار را به صورت علامتی درمان کنید.

نکات پرستاری هنگام تجویز

1- کنترل وزن ، فشار خون ، سطح الکترولیت های سرم و الگوی خواب بیمار.

2- تنها پرونیزولون سدیم سوکسینات قابل مصرف به شکل وریدی.

3- طول مدت تزریق وریدی حداقل 1 دقیقه .

4- تزریق در CSF ممنوع .

هنگام مصرف متیل پردنیزولون توصیه می شود

مرتب به پزشکتان مراجعه کنید تا بهبودتان را زیر نظر داشته باشد. ممکن است لازم باشد پیش از مصرف طولانی مدت متیل پردنیزولون و نیز در طول درمان به صورت دوره ای چشمهایتان توسط یک چشم پزشک معاینه شود.

برای جلوگیری از مشکلات گوارشی متیل پردنیزولون را با غذا بخورید.

در مورد تغییراتی که باید در برنامه غذایی خود دهید با پزشکتان مشورت کنید. برخی از این تغییرات عبارتند از محدودیت سدیم یا کالری ، یا افزایش دریافت پتاسیم . مقادیر اضافی پروتئین نیز ممکن است موردنیاز باشد. اگر برای برنامه ریزی تغذیه ای خود به کمک بیشتری نیاز دارید از پزشکتان بخواهید شما را به یک متخصص تغذیه معرفی کند.

اگر قرار است این دارو را به مدتی طولانی مصرف کنید، با پزشکتان در مورد راهکارهایی برای جلوگیری از پوکی استخوان (مثل مصرف کلسیم و ویتامین D یا یک برنامه ورزشی مرتب ) مشورت کنید.

اگر با کاهش مقدار یا قطع دارویتان ، علایم قبلی عود کردند یا بدتر شدند با پزشکتان تماس بگیرید.

پیش از هر نوع عمل جراحی ، کارهای دندانپزشکی ، یا واکسیناسیون ، دیگر پزشکتان را از اینکه متیل پردنیزولون مصرف می کنید، مطلع سازید.

از تماس با افرادی که دچار آبله مرغان یا سرخک هستند یا به تازگی واکسن خوراکی فلج اطفال خورده اند اجتناب کنید. در صورت هرگونه شک به تماس با این افراد با پزشکتان تماس بگیرید.

یک برگه شناسایی پزشکی همراه داشته باشید که نشان دهد متیل پردنیزولون مصرف می کنید.

متیل پردنیزولون را دور از دسترس کودکان ، و دور از گرما، نور مستقیم ، یا حرارت مرطوب نگهداری کنید (در این شرایط متیل پردنیزولون فاسد می شود).

متیل پردنیزولون تاریخ مصرف گذشته را دور از دسترس کودکان در توالت دور بریزید.

هنگام مصرف متیل پردنیزولون نباید

مشوربات الکلی بنوشید؛ چرا که احتمال تحریک دستگاه گوارش را افزایش دهد.

بدون هماهنگی با پزشکتان مصرف دارو را قطع کنید.

نکات قابل توجه در مصرف متیل پردنیزولون

هشدار ها متیل پردنیزولون

1. استفاده طولانی مدت متیل پردنیزولون در کودکان می تواند منجر به مهار رشد شود.

2. بدنبال مصرف این دارو ممکن است آزمایشات بررسی عملکرد محور هیپوتالاموس-هیپوفیز –غده فوق کلیوی دچار اختلال شود.

3. در افراد مسن و بخصوص خانم های یائسه، احتمال ایجاد پوکی استخوان و فشار خون بالا، افزایش می یابد.

4. تجویز سریع داخل وریدی مقادیر زیاد این دارو، ممکن است موجب کولاپس قلبی-عروقی گردد.

5. تجویز مقادیری از دارو که موجب تضعیف سیستم ایمنی می گردد، می تواند موجب کاهش پاسخ آنتی بادی سرم در هنگام تجویز همزمان واکسن های حاوی ویروس زنده گردد.

توجهات:تزریق عضلانی نوع استات باید عمیق باشد . نوع استات برای مشکلات حاد مفید نیست.

دارو های هم گروه متیل پردنیزولون

• Beclometasone
• Betamethasone
• Budesonide
• Cortisone Acetate
• Dexamethasone
• Fludrocortisone
• Flunisolide
• Fluticasone
• Salmeterol+Fluticasone
• Hydrocortisone-Systemic
• Prednisolone
• Pred-nisone
• Triamcinolone
• Budesonide+Formoterol
• Tetracosactide

شرایط نگهداری دارو

دارو را در دمای 15 تا 30 درجه سانتیگراد نگهداری نمائید.

محلول های آماده شده تا 48 ساعت قابل استفاده است.

منبع:نمناک